به گزارش تبریز جوان، نادر نقیلی در مورد وضعیت موجود مصرف آب در بخش کشاورزی در استان اظهار داشت: به‌طور کلی اراضی کشاورزی استان آذربایجان‌شرقی حدود یک‌میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار است و در کنار آن ۱۸۸ هزار هکتار جنگل و ۲ میلیون و۵۰۰ هزار هکتار انواع درجه بندی شده مراتع در این استان وجود دارد حدود ۲۰۶ هزار هکتار از اراضی کشاورزی سالانه زیر کشت آبی می‌رود که حدود یک سوم کل اراضی قابل کشت کشاورزی استان را شامل می‌گردد.
وی اضافه کرد: تقریباً ۶۰۰ هزار هکتار از این اراضی به سبب ماهیت اقلیمی استان هر ساله به صورت دیم به تولید محصول می‌پردازد. غالب بودن کشت دیم و تفاوتی بالایی که بین تبریز جوان اراضی کشت آبی و دیم در استان وجود دارد بالا بودن ریسک‌پذیری این استان در بخش کشاورزی را نشان می‌دهد.
نقیلی ادامه داد: حدود ۱۰۲ هزار هکتار از اراضی کشاورزی نیز شامل باغات استان است که تبریز جوان بسیار اندکی از آن را باغات دیم تشکیل می‌دهد بقیه اراضی نیز به‌صورت آیش یا نکاشت و یا در تناوب قرار می‌گیرند از کل اراضی کشاورزی سالانه حدود ۸۲۰ هزار هکتار به‌صورت زراعی کشت می‌شود و ۱۰۲ هزار هکتار نیز شامل باغات می‌گردد.
وی تصریح کرد: از این ۸۲۰ هزار هکتار تقریباً ۲ میلیون و ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تن تولید محصولات زراعی و از ۱۰۲ هزار هکتار اراضی باغی حدود یک‌میلیون و ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تن تولید محصولات باغی صورت می‌گیرد و در کنار آن بالای ۸۰۰ هزار تن نیز تولید محصولات دامی انجام می‌پذیرد در واقع تقریباً ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تن تولید محصولات کشاورزی از این اراضی صورت می گیرد که ارزش سالانه آن در حدود ۲۷ هزار میلیارد تومان می‌باشد.
نقیلی در مورد منابع آبی استان بیان داشت: تقریباً هر ساله در استان ۵ میلیارد متر مکعب استحصال آب وجود داشته است که در ۴ تا ۵ سال گذشته ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون متر مکعب آن به بخش کشاورزی اختصاص می‌یافت، محل تامین این تبریز جوان آب شامل ۲ بخش است که یک بخش آن را منابع آب سطحی تشکیل می‌دهد که در سال‌های عادی حدود یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون متر مکعب آب از این منابع استحصال می‌گردد.
وی افزود: با توجه به خشکسالی اتفاق افتاده در سال‌جاری این عدد به ۰.۹ میلیارد یعنی ۹۰۰ میلیون مترمکعب رسیده است از بخش دوم یعنی آبهای زیرزمینی نیز در سال‌های گذشته حدود یک‌میلیارد و ۱۸۰ میلیون مترمکعب آب استحصال می‌شد که در سال‌جاری این تبریز جوان به ۶۶۰ میلیون متر مکعب رسیده است بنابراین افت سطح آبهای زیرزمینی و سفره‌ها باعث کاهش بسیار زیاد تبریز جوان استحصال آب گشته است.
معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی سازمان جهادکشاورزی استان با اشاره به بالا بودن سهم بخش کشاورزی از تبریز جوان مصرف آب گفت: باید توجه داشت که در تمامی ملل و کشورهای جهان سهم مصرف آب بخش کشاورزی بالاتر است اما می توان با استفاده از روش‌هایی این مصرف را متعادل نمود.
وی، دلیل بالا بودن سهم مصرف آب در بخش کشاورزی کشور را در مقایسه با کشورهای پیشرفته صنعتی به استفاده از کشاورزی سنتی مرتبط دانست و در مورد روش‌های مورد اجرا برای بهینه سازی مصرف آب یادآور شد: اجرای روش‌های آبیاری تحت فشار در استان سالانه تنها حدود ۳ هزار تا ۳ هزار و ۵۰۰ هکتار از اراضی را شامل می‌گردد و این عدد با کل اراضی آبی زیرکشت و نیز اراضی دیمی که می‌توان به واسطه اجرای طرح‌های آبیاری نوین تبدیل به اراضی آبی نمود فاصله زیادی دارد.
نقیلی با بیان اینکه الگوی مصرف آب در بخش کشاورزی سنتی باقیمانده است و از طرفی بخش کشاورزی را متضرر از تنش‌های سالانه مانند عوامل اقلیمی همانند خشکسالی ارزیابی کرد و در مورد نقش عوامل اقلیمی و فعالیت انسانی در کاهش تبریز جوان منابع آب با اشاره به نمونه قنات بیان داشت: قطعاً تبریز جوان بارش و ذخایر موجود در تبریز جوان منابع آبی تاثیرگذار است ولی خود نگهداری سازه‌های قدیمی موجود محل بحث است که چگونه بتوان با وجود دارا بودن منابع از این سازه‌ها بیشترین استفاده را برد.
وی صد درصد عوامل اقلیمی را موثر دانست و افزود: علیرغم نرمال بودن این عامل، تبریز جوان مصرف بالا یقیناً تعادل هیدرولوژیکی مصرف آب در بخش کشاورزی را به هم خواهد زد.
معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی سازمان جهادکشاورزی استان با اشاره به اینکه در گذشته چاه.های آرتزین در استان مشاهده می‌شد اما اکنون به سمت کف شکنی پیش می‌رویم و منابع آبی را بیشتر مصرف می‌کنیم، گفت: صد درصد این امر در کاهش تبریز جوان منابع آب تاثیرگذار است اما تنها عامل دخیل نیست و حتما اصلاح الگوی مصرف می تواند جلوی بخشی از این تنش‌ها را بگیرد.
وی در ادامه به نقش افزایش جمعیت و تولیدات در افزایش مصرف آب اشاره نمود و گفت: بی‌شک با افزایش جمعیت و افزایش تولید منابع آبی در حالت گذشته نخواهد بود و افزایش مصرف و نیاز غذایی و مصارف آبیاری نهاده‌های دیگر و منابع خاک جوابگوی حفظ منابع آبی نخواهد بود.
نقیلی با بیان اینکه کشت دیم استان جوابگوی تولید محصولات استراتژیک کشاورزی است و اراضی آبی به تبع نیاز معیشتی کشاورز به تولید محصولات پرسود و پردرآمد اختصاص داده می‌شود، گفت: با این وجود اقداماتی در استان اتفاق افتاده است که آینده مصرف بهینه آب را روشن جلوه می‌دهد اجرای طرح‌های آب و خاک و روش‌های نوین آبیاری و موضوع احداث گلخانه ها اتفاقاتی است که قابل امیدواری است.
وی در مورد حل مشکل آب در حوزه بخش کشاورزی گفت: برای حل اساسی و بلندمدت این مشکل می بایست حرکت‌های پایداری در این زمینه صورت گیرد و حرکت‌های کوتاه مدت جوابگو نخواهد بود و راه‌کارها باید به صورتی باشد که نسل‌های بعدی نیز بتوانند از آن استفاده نمایند.
معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی سازمان جهادکشاورزی استان، استان آذربایجان‌شرقی را در این زمینه پیشرو دانست و اذعان داشت: این حرکت‌ها تنها به آبیاری تحت فشار خلاصه نمی‌شود بلکه طرح‌های آب و خاک به عنوان بخشی از راهکارهای مصرف بهینه آب اجرا می‌شود که اکثراً مشمول اعتبارات دولتی است، اگرچه سهم آورده بهره‌برداران نیز لحاظ می‌گردد.
وی از جمله کارهای انجام شده در این زمینه به انتقال آب با لوله اشاره نمود و ادامه داد: این کار در سطح استان به‌صورت گسترده در حال توسعه می‌باشد و در شهرستان‌های سراب و میانه و شبستر و دیگر شهرستان‌ها فعالیت‌های خوبی در این زمینه صورت می‌گیرد.
نقیلی در مورد لایروبی قنوات نیز تصریح کرد: اعتبارات خوبی به این امر اختصاص داده شده است و حتی اعتبارات خشکسالی که اخیراً برای جبران خسارت ناشی از کم‌آبی سال زراعی ۱۴۰۰ پیش‌بینی شده است برای این امر نیز اعتبار خاص از تملک دارایی‌های سرمایه‌ای یعنی به‌صورت بلاعوض در نظر گرفته است.
وی در بحث گلخانه نیز با بیان اینکه استان ما در طی چند سال گذشته در این زمینه در کشور پیشتاز بوده است و برخی گلخانه‌های موجود در استان را نه تنها در کشور بلکه در خاورمیانه منحصر به‌فرد ارزیابی نمود و متذکر شد: از حدود ۲ سال گذشته در جذب اعتبارات تسهیلاتی ( با نگاه ویژه دولت به بحث گلخانه) اولین قراردادهای عاملی که با بانک‌های عامل بسته می‌شود در ارتباط با بحث گلخانه می‌باشد زیرا هم بازار صادراتی خوبی دارد و هم مصرف بهینه آب را در پی دارد، از این‌رو حدود ۷ هزار میلیارد ریال در ارتباط با بحث گلخانه پرداختی تسهیلات به بهره‌برداران صورت گرفته است.
نقیلی اذعان داشت: بانک کشاورزی در این زمینه همکاری بسیار خوبی داشته است که در نتیجه از ۵۵ تا ۵۶ هکتار گلخانه در چند سال پیش به حدود ۲۷۸ هکتار رسیده ایم و برنامه پیش‌بینی شده برای امسال ۱۶۰ هکتار است که تقاضاها نشان می‌دهد فراتر از ۱۶۰ هکتار خواهد بود، از این‌رو در این زمینه تلاش‌های زیادی صورت می‌گیرد اما شتابی که وجود دارد به دلایل انقباض اقتصادی کنونی در کشور در حال حاضر مناسب نیست اما در بلندمدت تاثیر خود را نشان خواهد داد.
معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی سازمان جهادکشاورزی استان با اشاره به اینکه به خاطر سیاست‌های کلان کشور در مورد تولید برخی محصولات استراتژیک ملزم به اتکای به خود هستیم، گفت: این موضوعی است که در سطح کلان مطرح است و باید نسبت به تولید این محصولات انرژی بیشتری صرف گردد اما البته به هر قیمتی امکان‌پذیر نیست و گاهی تمامی شرایط مساعد برای اینکه بتوان با کلیه نیروها و عوامل و نهاده‌ها به این مهم دست یافت وجود ندارد.
وی اضافه کرد: تجربه نشان می‌دهد با وجود برگزاری سال‌ها جشن خودکفایی گندم، عوامل اقلیمی و خشکسالی های دوره زمانی معین ما را از این هدف دور ساخته است بخش کشاورزی بخشی ریسک‌پذیر و تاثیرپذیر است و در صورت فراهم بود تمام عوامل می‌توان به یک هدف مشخص رسید و فراهم بودن تمامی شرایط گاهی بسیار دشوار و دور از دسترس است.
انتهای پیام/۶۰۰۳۴/س
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰