تبریز در سکوت آبنماها

پایگاه خبری تبریز جوان|امیر لیل آبادی| مایع زندگی (آب) از دیرباز در فرهنگ ایرانیان پیام‌آور روشنایی، پاکی دوستی و شاد زیستی به شمار می‌رفت . آب‌نماها نیز در سطح شهرها نمادی از رودها، چشمه‌سارها و نهرهای موجود در دل طبیعت هستند. به‌طوری‌که از گذشته‌های دور تا امروز در بین شهروندان رسم بوده با ساخت و تعبیه حوض و استخرهای کوچک و بزرگ در باغ‌ها، محلات و حیاط خانه‌ها،به‌نوعی زیبایی‌های دیداری شنیداری رودهای جاری در دشت‌ها و کوه‌ها و طبیعت را همراه با آوای طنین‌اندازی که دارد به زندگی خود پیوند دهند افزون بر این ساخت آب‌نماهای دل‌انگیز و زیبایی‌آفرین در پارک‌ها و میدان‌های کهن شهر تبریز از ابتدای دهه پنجاه خورشیدی آغاز شد و بسیاری از میدان‌های واقع در درون بافت قدیم شهر و تمامی پارک‌های کلان‌شهر تبریز دارای نشانه ای شدند بنام آب‌نما.

اما یکی از ویژگی‌های خارق‌العاده آب‌نماها جوش‌وخروش مهیج مایع زندگی (آب) و پدید آمدن سمفونی طبیعی و ترانه و آوای دل‌انگیزی است که با رقص و آواز دلربای مایع زندگی به دست می‌آید به‌گونه‌ای که بهنگام به کار افتادن فواره‌ها و آبشارهای ساختگی و پرواز و فرود رویایی و دل انگیز مایع زندگی (آب) در بستر آب‌نماها این المان زیبای شهری می‌تواند در آنی از ثانیه تنیدگی روان دلواپسی، نگرانی، خشمگینی، اندوه و دلهره و… را از دل‌وجان هر شهروند رهگذری ربوده و در برابر آن طراوت شادمانی، نشاط  شور و شعف را جایگزین رفتارهای نامطلوب روانی شهروندان نماید.البته به باور بسیاری از استادان شناخته‌شده دانش روانشناسی در دنیا، تماشا و شنیدن آوای خوش ناشی از جوش‌وخروش مایع زندگی یکی از بهترین و کاراترین روش‌هایی است که می‌تواند برای انسان‌ها آرامش روانی پدید آورد، به‌واقع دیدن و شنیدن جوش و خروش طبیعی آب به‌منزله کاراترین داروی آرامش‌بخش است و به همین دلیل امروزه در بستر بیشتر شهرهای بزرگ کشورهای پیشرفته جهان، برای فراهم ساختن حس سرزندگی و شادی شهروندان از سوی شهرداری‌ها شمار فراوانی آب‌نما ساخته و راه‌اندازی شده آب‌نماهای بزرگ و پیشرفته شهرهای پاریس، برلین، آمستردام و دبی و ازجمله این موارد است لیکن درگذشته‌های نه‌چندان دور بنا به دوراندیشی مقامات وابسته، کلان‌شهر تبریز نیز دارای شمار زیادی آب‌نما در سطح شهر بود، از شرقی‌ترین نقطه شهر میدان هتل مرمر، فلکه تختی فلکه سابق کوی ولیعصر و… تا مرکز شهر فلکه سابق دانشگاه چهارراه و محوطه ورزشگاه باغ شمال، چهارراه ۱۷ شهریور، میدان از میان برداشته‌شده نماز (راسته کوچه) گجیل چهارراه نادر میدان قونقا، میدان و پارک باغ گلستان، چهارراه ابوریحان و کوی منظریه و…  و غرب تبریز خطیب، قطران، شهرک امام، محوطه درونی و بیرونی فرودگاه تبریز، منجم، میدان راه‌آهن، قراملک رسالت و… امروزه با یک بازدید میدانی در بستر کهن شهر تبریز می‌توان به‌آسانی پی برد که دست‌کم در یک دهه گذشته بیش از ۸۰  آب‌نماهای واقع در پارک‌ها، بوستان‌ها و میدان‌های تبریز بنا به دلایلی پیچیده و ناپیدا نابود و از میان برداشته‌شده و از بد روزگار در حال حاضر بسیاری از اندک آب‌نماهای بجای مانده در بعضی از پارک‌ها و بوستان‌های شهر تبریز یا ازکارافتاده و یا همواره بی‌آب هستند.

برای نمونه می‌پردازیم به وضعیت کنونی چند آب‌نما در سطح شهر تبریز

پارک ولی عصر

مبنای ساخت ابتدایی پارک ولی‌عصر مبتنی بر راه‌اندازی چشمه‌سارها و آبشارهایی بوده که از بالادست سرچشمه گرفته و پس از عبور از کانال‌های ایجادشده در بستر و کف پارک به درون یک استخر سرازیر شود اما این رویداد نیکو هرگز به فرجامی نرسیده و از بدو راه‌اندازی فاز جدید پارک ولیعصر تبریز کانال‌های ساخته‌شده در کف پارک هیچ زمانی روی آب را به خود ندیده چه رسد به کار افتادن آب‌نماها.

باغلارباغی

در پیوستگی پارک ولیعصر که مجتمع تفریحی باغلارباغی نام دارد از سال گذشته تنها استخر محل با خروارها خاک پوشانده شده و بدین ترتیب باغلارباغی هم فاقد آب‌نما گردیده است.

پارک طوبی

علاوه بر برچیده شدن آب‌نماهای بیشتر میدان‌های واقع در هسته مرکزی شهر همچون فلکه بازار ولیعصر، فلکه دانشگاه و… بسیاری از آب‌نماهای پارک‌ها نیز نابودشده‌اند به‌طور مثال نزدیک به ۱۰ سال پیش در پارک طوبی که امروزه بنام موزه مفاخر آذربایجان شناخته می‌شود با صرف هزینه نسبتاً سنگینی یکی از مدرن‌ترین آب‌نماهای تبریز با تلفیقی از معماری سنتی و پیشرفته راه‌اندازی شد آن‌چنان‌که کانال مسیر جوش‌وخروش آب تمام پهنه پارک طوبی را دربر می‌گرفت و چشمه ساری ساختگی با فواره‌های بلند و خروشان، نشاط و زیبایی دل‌انگیزی برای بازدیدکنندگان به ارمغان می‌آورد اما در طـول سه سال گذشته به دلایـــلی کامـــلاً پرسش‌برانگیـــز، بستــــر کانال و حوض‌های به‌هم‌پیوسته ساخته‌شده در پارک طوبی با چندین کامیون، پر از خاک شد و تنها چند گل‌وبوته ناهمگون جایگزین جریان نشاط‌آور آبی شد که در کانال و حوض‌های آب‌نمای پارک طوبی موجبات شادمانی شهروندان را فراهم می‌ساخت.

ائل گلی

از سویی دیگــــر جالب است بدانیـم علاوه بر ازکارافتــــادن آب‌نماهای خروشان پله‌های بلنــد پارک ائل گلی، از مدت‌ها پیش فـــواره‌های درونی دریاچه ائل گلی نیز تماماً برچیده شده‌اند و به دلیل عدم چرخش آب در بستر دریاچه و رسیدن اکسیژن کافی به آن، این روزها بوی نامطبوع تمام آب نخستین و واپسین دریاچه واقع در کلان‌شهر تبریز (استخر ائل گلی) را در برگرفته و موجبات شگفت‌زدگی و حسرت شهروندان را پدید آورده  است.

پارک پروین اعتصامی

علاوه بر این موارد ذکرشده آب‌نمای آبشار مانند پارک پروین اعتصامی واقع در کوی ولی‌عصر نیز چندین سال پیاپی است که از کار افتاده است.

باغ گلستان

متاسفانه از سالیان گذشته استخر میانی نخستین و واپسین پارک واقع در مرکز شهر تبریز (باغ گلستان) نیز به‌طور کل برچیده شده و به دلیل ساخت نماد شمس تبریزی مقرر گردیده در آینده‌ای نامعلوم! چند حوض کوچک جایگزین استخر بزرگ قدیمی‌ترین پارک شهر اولین‌ها (باغ گلستان) شود در کنار این‌ها هم‌اینک شمار بسیاری از اندک آب‌نماهای پارک‌ها و بوستان‌های شهر تبریز خالی از آب هستند و با افسوس فراوان مقامات مربوطه در سازمان شهرداری تبریز نسبت به این رویداد تأسف‌برانگیز هیچ برنامه‌ای در دست‌کار ندارند.

به‌راستی بایستی پرسید ساخت، راه‌اندازی و نگهداری آب‌نماها در سطح کلان‌شهر تبریز تا چه میزان برای سازمان شهرداری سخت و دشوار و پرهزینه شده که بدین علت هم‌اکنون تبریز در ردیف فقیرترین شهرهای کشور به لحاظ دارا بودن آب‌نما قرارگرفته است؟!

امید است مدیران ارشد سازمان شهرداری تبریز در کنار دیگر مسائل مهم، با پی بردن به این مورد نادرست و ناثواب، به‌زودی روند آبنمازدایی در سطح شهر تبریز را دچار ایستایی کرده و همچو دیگر شهرهای کشور اقدامی اتخاذ نمایند تا یک‌بار دیگر شورونشاط ناشی از جوش‌وخروش مایع زندگی با ساخت و باز راه‌اندازی آب‌نماها در سطح کهن شهر تبریز برای شهروندان قدرشناس تبریزی فراهم شود.